Nguyên phân là gì, giảm phân là gì? Đây đều là những kiến thức mà các bạn học sinh đã được tìm hiểu trong chương trình sinh học lớp 9. Là một mảng kiến thức tương đối khó, vậy nên không phải bạn học sinh nào cũng nắm và hiểu rõ bản chất. Tham khảo ngay bài viết dưới đây của Kiến Thức Tổng Hợp để hiểu rõ hơn về nguyên phân, đặc điểm, ý nghĩa của quá trình này. Đồng thời điểm qua sự khác nhau quá trình giảm phân.
Nội dung bài viết
Nguyên phân là gì?
Nguyên phân là quá trình phân bào nguyên nhiễm, giúp tạo ra hai tế bào con giống hệt với tế bào cha mẹ ban đầu.
Nguyên phân là gì?
Các tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục sơ khai (tế bào sinh tinh và sinh trứng) đều có khả năng nguyên phân. Đây là quá trình quan trọng trong quá trình sinh sản của chúng. Quá trình nguyên phân được điều khiển bởi các phân tử protein và enzyme. Đồng thời được diễn ra thông qua một chuỗi các sự kiện phức tạp bao gồm sao chép DNA, xếp hạt đàn hồi, và phân bố các cấu trúc tế bào.
Đặc điểm của quá trình nguyên phân
Trong quá trình nguyên phân từ một tế bào gốc sẽ được chia ra thành 2 tế bào giống hệt nhau. Bên cạnh đó, quá trình này cũng có một số đặc điểm khác như sau:
Đặc điểm của quá trình nguyên phân
- Mục đích chính của quá trình này là để tăng trưởng đồng thời thay thế các tế bào bị bào mòn, các tế bào cũ. Đây cũng là cơ chế di truyền giúp duy trì tính đa dạng di truyền trong các loài sinh vật.
- Những sai lầm trong quá trình nguyên phân nếu không được kịp thời sửa chữa rất có thể sẽ dẫn đến nhiều thay đổi trong DNA. Đó cũng là nguyên nhân gây ra những rối loạn về di truyền.
- Ở thực vật, quá trình nguyên phân ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển các bộ phận sinh dưỡng của cây ví dụ như: chóp thân, chóp rễ…
- Trong quá trình nguyên phân, không có sự phân chia hay kết hợp giữa các tế bào. Thay vì đó, một tế bào duy nhất sẽ tách ra thành hai tế bào giống nhau về di truyền. Quá trình này được điều chỉnh chặt chẽ và cần sự đồng bộ giữa các phân tử di truyền để đảm bảo sự chính xác và hiệu quả của quá trình nguyên phân.
Diễn biến quá trình nguyên phân
Nguyên phân gồm mấy kỳ? Thông thường thì quá trình nguyên phân được chia thành 5 kỳ gồm: Kỳ đầu, kỳ trung gian, kỳ giữa, kỳ sau và kỳ cuối.
ý nghĩa của nguyên phân – Kiến Thức Tổng Hợp
- Kỳ đầu: Nguyên phân kỳ đầu bắt đầu sau khi NST đã nhân đôi và chuẩn bị cho quá trình. Trong kỳ này, các NST bắt đầu co xoắn lại với nhau. Màng nhân và nhân con ở cuối tế bào biến mất dần. Thay vào đó, thoi phân bào bắt đầu xuất hiện.
- Kỳ trung gian: Đây là giai đoạn các NST bắt đầu di chuyển và sắp xếp thành một hàng dọc trên mặt phẳng xích đạo. Trong khi đó, thoi phân bào đính chặt vào hai phía của NST tại tâm động
- Kỳ giữa: Đây là giai đoạn các NST bắt đầu co ngắn và tập trung thành một hàng dọc. Các thoi phân bào được đính chặt vào hai phía của NST ở tâm động
- Kỳ sau: Trong kỳ này, hai nhiễm sắc tử trong mỗi NST kép sẽ tách ra đồng thời phân li đều trên thoi phân bào và di chuyển về hai cực của tế bào.
- Kỳ cuối: Giai đoạn NST đã tháo xoắn và trở về dạng sợi mảnh, màng nhân và nhân con xuất hiện và quá trình nguyên phân sẽ hoàn tất với việc tạo ra hai tế bào con hoàn toàn giống nhau.
Nguyên phân xảy ra ở loại tế bào nào?
Nguyên phân chỉ xảy ra ở những tế bào nhân chuẩn. Tế bào nhân sơ, không có cấu trúc nhân, phân chia bằng phân đôi hay quá trình trực phân.
Ngoài ra, quá trình nguyên phân có sự khác biệt giữa các loài sinh vật. Các tế bào động vật trải qua một quá trình nguyên phân “mở”, trong đó màng nhân bị biến mất khi nhiễm sắc thể tách ra. Trong khi đó, nấm trải qua một quá trình nguyên phân “đóng”, khi nhiễm sắc thể tách ra thì nó vẫn nằm trong một nhân tế bào còn nguyên vẹn.
Ý nghĩa của nguyên phân
Ý nghĩa của nguyên phân là gì? Quá trình nguyên phân có vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh của sự sống. Nó giúp duy trì số lượng tế bào và tạo ra các tế bào mới để phát triển và thay thế các tế bào cũ bị tổn thương hoặc mất đi.
Ngoài ra, nó cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi, tái tạo các mô và cơ quan bị tổn thương trong cơ thể, cũng như trong quá trình sinh sản và phát triển của tế bào sinh dục.
Quá trình nguyên phân cũng có thể giúp các sinh vật thích nghi với môi trường sống khác nhau bằng cách tạo ra các biến thể gen mới thông qua các quá trình lỗi sao chép hoặc đột biến gen
Chẳng hạn như, ở các sinh vật đa bào như động vật, quá trình này giúp tạo ra các tế bào mới để phát triển và duy trì cơ thể. Hay ở các sinh vật đơn bào như vi khuẩn và tảo, nguyên phân cũng là quá trình tạo ra các tế bào con mới để tăng kích thước và phát triển.
Phân biệt nguyên phân và giảm phân
Những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân.
Phân biệt nguyên phân và giảm phân
Giảm phân là gì?
Giảm phân là một quá trình phân chia tế bào mà số lượng nhiễm sắc thể của tế bào con giảm đi một nửa so với số lượng nhiễm sắc thể của tế bào mẹ ban đầu. Quá trình này xảy ra trong các tế bào sinh dục để tạo ra các tế bào trứng hoặc tế bào tinh trùng có số lượng nhiễm sắc thể giảm đi một nửa so với tế bào mẹ ban đầu.
Quá trình này rất quan trọng để duy trì số lượng nhiễm sắc thể của loài trong các thế hệ kế tiếp và tạo ra sự đa dạng genetitc trong quần thể.
Nguyên phân khác giảm phân ở điểm nào?
Nguyên phân và giảm phân là hai quá trình phân chia tế bào để tạo ra các tế bào mới. Sự khác biệt giữa chúng là:
Nguyên phân là quá trình tạo ra các tế bào con có bộ gen và số lượng tương đồng với tế bào mẹ. Trong khi đó, giảm phân là quá trình tạo ra các tế bào con có bộ gen giảm phân nửa và số lượng tế bào con gấp đôi tế bào mẹ.
Nguyên phân xảy ra trong quá trình phát triển và duy trì cơ thể. Nó được sử dụng để tạo ra các tế bào mới cho việc phát triển cơ quan và mô, và để thay thế các tế bào cũ bị tổn thương hoặc mất đi. Trong khi đó, giảm phân thường xảy ra trong quá trình sinh sản để tạo ra các tế bào con có khả năng kết hợp với tế bào giống khác để tạo ra tế bào phôi.
Trong quá trình nguyên phân, tế bào không có thay đổi số lượng nhiễm sắc thể. Còn trong giảm phân, số lượng nhiễm sắc thể được giảm đi một nửa.
Trên đây là những kiến thức về nguyên phân, giảm phân mà chúng tôi đã tổng hợp để chia sẻ đến bạn. Mong rằng sẽ thực sự hữu ích cho bạn khi tìm hiểu, nghiên cứu thêm về lĩnh vực sinh học này.
