Khổng Minh Gia Cát Lượng là nhân vật lỗi lạc của lịch sử Trung Quốc. Tài năng liệu sự như thần, túc trí đa mưu ông đã có công lớn giúp Lưu Bị lập ra nhà Thục Hán. Cùng tìm hiểu thêm thông tin về tiểu sử Gia Cát Lượng, cuộc đời, sự nghiệp của bậc vĩ nhân tài đức vẹn toàn hiếm có thời Tam Quốc qua bài viết sau đây.
Nội dung bài viết
Tiểu sử Gia Cát Lượng
Là một nhân vật nổi bật trong tiểu thuyết “Tam Quốc diễn nghĩa” của nhà văn La Quán Trung. Vậy ngoài đời Gia Cát Lượng có thật không? Ông là ai?
Ảnh Gia Cát Lượng trong phim
Gia Cát Lượng là ai?
Gia Cát Lượng (181-234), tự là Khổng Minh và hiệu là Ngọa Long. Ông là một quân sư, nhà chính trị và nhà ngoại giao xuất sắc trong lịch sử Trung Quốc. Trong thời kỳ Tam Quốc, ông đóng vai trò quan trọng làm quân sư và Thừa tướng cho nhà Thục Hán.
Là một nhân vật có thật trong lịch sử của Trung Quốc, tuy nhiên hình ảnh Khổng Minh Gia Cát Lượng được biết đến nhiều hơn qua cuốn tiểu thuyết “Tam Quốc diễn nghĩa” vô cùng nổi tiếng của La Quán Trung.
Cuộc đời Gia Cát Lượng
Gia Cát Lượng sinh năm bao nhiêu? Gia Cát Lượng sinh năm 181 tại Dương Đô, Từ Châu (nay là huyện Nghi Nam, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc). Ông là con thứ hai trong một gia đình gồm ba anh em. Khi ông 12 tuổi, cha mẹ ông qua đời và ông phải sống nhờ vào nhà của chú.
Cuộc đời Khổng Minh Gia Cát Lượng
Vào năm 25 tuổi, Gia Cát Lượng kết hôn với Hoàng Nguyệt Anh, một phụ nữ bị coi là xấu xí và được liệt vào danh sách “Ngũ xú Trung Hoa” (tức năm phụ nữ xấu nhất trong lịch sử Trung Quốc). Họ có một người con trai tên là Gia Cát Chiêm.
Năm 27 tuổi, Gia Cát Lượng được Lưu Bị chiêu mộ để làm quân sư, nhằm hỗ trợ trong việc khôi phục vương triều nhà Hán. Trong suốt thời gian phục vụ Lưu Bị, ông đã có nhiều đóng góp quan trọng, giúp xây dựng cơ đồ của nhà Thục Hán. Trong số đó, thành tựu lớn nhất của ông là xây dựng liên minh giữa Thục và Ngô để chống lại Tào Ngụy, từ đó hình thành một thế lực quan trọng trong thời kỳ Tam Quốc.
Sau khi Lưu Bị qua đời vào năm 223, Gia Cát Lượng tiếp tục phục vụ Lưu Thiện, con trai Lưu Bị, với mục tiêu phục hưng vương triều nhà Hán. Trong thời gian này, ông đã tiến hành năm chiến dịch Bắc phạt nhằm tiêu diệt Tào Ngụy, nhưng đáng tiếc là không đạt được thành công.
Gia Cát Lượng cái thế tranh hùng
Vào năm 234, khi chuẩn bị cho chiến dịch Bắc phạt thứ sáu, Gia Cát Lượng bị bệnh và qua đời tại giường bệnh, hưởng thọ 54 tuổi.
Gia Cát Lượng là một người tài giỏi, xuất sắc trong lịch sử Trung Quốc. Ông có tài năng đa dạng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm chính trị, quân sự, ngoại giao, pháp luật, giáo dục, phong thủy và nhiều lĩnh vực khác. Trong lịch sử, rất ít có người nào có tài năng toàn diện như ông.
Sự nghiệp của Gia Cát Lượng
Sự nghiệp của Khổng Minh Gia Cát Lượng gắn liền với Lưu Bị khi ông trở thành một bề tôi cực kỳ trung thành, một lòng minh quân. Đảm nhiệm vai trò phò tá cho Lưu Bị, Gia Cát Lượng đóng góp công lớn trong việc phục dựng cơ đồ nhà Thục Hán.
Là người được tiến cử với Lưu Bị
Lưu Bị biết đến Khổng Minh Gia Cát Lượng nhờ sự tiến cử của Tư Mã Huy. Ngay khi nghe về danh tiếng của Gia Cát Lượng, Lưu Bị đã mong muốn được gặp ông và yêu cầu Tư Mã Huy đưa ông đến gặp mặt. Không chỉ có Tư Mã Huy, mà Từ Thứ, một mưu sĩ khác, cũng đề xuất Lưu Bị tìm đến Gia Cát Lượng. Tương truyền, phải đến lần thứ ba Lưu Bị mới có cơ hội gặp được Khổng Minh.
Khổng Minh Gia Cát Lượng và Lưu Bị
Với Lưu Bị, việc có Gia Cát Lượng là một điều quan trọng nhất trong sự nghiệp của ông. Lưu Bị đã từng nói rằng “Có được Khổng Minh như cá gặp nước”. Có một quân sư tài ba và nhà ngoại giao như Gia Cát Lượng đã tạo nên một nền tảng vững chắc giúp Lưu Bị trong việc xây dựng đế chế nhà Thục Hán trong suốt 50 năm.
Hỗ trợ Lưu Bị đánh Tào
Vào tháng 8 năm 208, quân Tào đã truy đuổi Lưu Bị, bắt đầu tiến vào Kinh Châu. Trong lúc này, Lưu Biểu, người đứng đầu nhà Lưu, đã qua đời và Lưu Thông, người kế vị, có ý định đầu hàng Tào Tháo.
Trong tình huống này, Lưu Bị đã dẫn đội quân của mình, cùng với gia quyến và các tư lệnh quân sự như Gia Cát Lượng, Từ Thứ,…, chạy đến vùng Giang Lăng để tìm nơi trú ẩn.
Trước đó, Gia Cát Lượng đã khuyên Lưu Bị nên tấn công Lưu Tông để giành được sự ủng hộ của quân dân và lãnh thổ của Kinh Châu. Tuy nhiên, Lưu Bị đã “chẳng nỡ làm vậy”. Do đó, quân đội của Lưu Bị đã tiếp tục lánh nạn và quân Tào Tháo tiếp tục truy đuổi.
Trong tình hình đó, Gia Cát Lượng đã đề xuất cho Lưu Bị nên liên minh với Tôn Quyền, vị lãnh chúa của nhà Ngô, để cùng đánh đổ thế lực của Tào Tháo trong lúc Tào Tháo đang đến gặp hai người. Lưu Bị đã đồng ý, và Gia Cát Lượng đã đi cùng Lỗ Túc, người đại diện của Tôn Quyền, trở về Đông Ngô để bàn thảo chiến lược.
Gia Cát Lượng hỗ trợ Lưu Bị đánh Tào
Trong cuộc hành trình này, Gia Cát Lượng đã lọt vào tầm ngắm của Tôn Quyền, nhưng Gia Cát Cẩn, em trai của ông, đã đến cảnh báo nhưng lại bị từ chối. Điều này thể hiện sự trung thành của Khổng Minh đối với Lưu Bị.
Dấu ấn quan trọng của Gia Cát Lượng là việc giúp Lưu Bị giành được bốn quận ở miền Nam mà không gây tổn thất lớn. Chiến lược của Gia Cát Lượng được xem là một bước đi táo bạo, lúc đó ông mới 28 tuổi.
Quân sư cho Lưu Bị và trở thành thừa tướng
Sau khi chiếm được Kinh Châu, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của Lưu Bị là đảm bảo sự yên ổn trong lòng dân, tạo dựng và củng cố lực lượng và nền tảng vững chắc. Với sự hiện diện của vị quân sư Gia Cát Lượng, lòng tin và ủng hộ của dân chúng dành cho Lưu Bị ngày càng gia tăng. Trong giai đoạn này, vai trò chính của Gia Cát Lượng là bình ổn các hoạt động nội chính và ông được coi là thừa tướng Lưu Hà từ trước đây.
Sự ổn định mà Gia Cát Lượng tạo ra cho đất nước đã giúp Lưu Bị có sự tự tin hơn trong việc thể hiện tài năng quân sự của mình, và kết quả là ông đã chiếm được Ích Châu. Sau đó, Gia Cát Lượng trở thành thừa tướng và là người phò tá cho Lưu Bị, đảm nhiệm vai trò quản lý công việc hành chính và quân sự. Chính sách chủ yếu mà Gia Cát Lượng xây dựng là “lấy yên dân làm gốc”, tập trung bảo vệ lợi ích của người dân và hạn chế quyền lực của tầng lớp quý tộc và quan lại.
Với tài năng điều hành và quản lý của mình, Gia Cát Lượng đã có đóng góp quan trọng trong việc đảm bảo Ích Châu đủ quân, đủ lương và có khả năng cung cấp cho tiền tuyến chiến trường.
Phò tá Lưu Thiện
Sau khi Lưu Bị qua đời, Lưu Thiện trở thành vị hoàng đế kế vị. Nhận sự ủy thác của Lưu Bị, Gia Cát Lượng tiếp tục phò tá Lưu Thiện để bình ổn tình hình quốc gia, thâu tóm quyền lực và tái cấu trúc lực lượng. Nếu như trước đây, khi Gia Cát Lượng chủ yếu tập trung vào điều hành và quản lý hành chính dân chính, bây giờ ông còn phải đảm nhận trách nhiệm quân sự.
Khổng Minh Gia Cát Lượng phò tá Lưu Thiện
Trong giai đoạn này, Gia Cát Lượng thực hiện chính sách liên minh giữa Nhà Ngô và Nhà Thục, Mặc dù gặp phải nhiều ý kiến trái chiều, tuy nhiên, ông nhận thức rằng chỉ có thông qua liên minh Ngô-Thục, việc đánh bại Tào Ngụy mới có thể thành công.
Nhờ sự khéo léo và thông minh của mình, Gia Cát Lượng đã giúp tái lập và củng cố liên minh giữa hai gia đình này, tạo nền tảng vững chắc cho chiến dịch chống lại Tào Ngụy.
Thực hiện chiến dịch đánh Tào
Năm 277, Khổng Minh Gia Cát Lượng xin Lưu Thiện hạ chỉ, ủy quyền cho ông đem quân tiêu diệt Tào Ngụy, thực hiện chiến dịch khôi phục lại triều đại nhà Hán. Từ năm 228 đến 234, ông đã tiến hành 5 cuộc chiến dịch Bắc phạt, tuy nhiên đều thất bại.
Mặc dù trong quá trình đó, Gia Cát Lượng đã có những chiến thắng nhất định, nhưng tổng thể vẫn được coi là thất bại trong sự nghiệp của ông. Sự thất bại không phải xuất phát từ năng lực yếu kém của ông, mà chủ yếu do những yếu tố nội tại như sức mạnh quân lực chưa đủ mạnh mẽ và tổn thất quá nặng sau thất bại trong việc chinh phục Đông Ngô của Lưu Bị, khó có thể khôi phục nhanh chóng.
Hơn nữa, Tào Ngụy là một thế lực quá lớn và sát cánh với Đông Ngô, làm cho việc phá vỡ thế chân vạc trở nên khó khăn hơn. Một phần nguyên nhân là do sự vô minh và thiếu sáng suốt của Lưu Thiện, quân chủ Nhà Hán, khiến ông trở thành trở ngại cho chiến lược của Gia Cát Lượng.
Qua đời
Gia Cát Lượng thọ bao nhiêu tuổi? Tháng 8 năm 234, Khổng Minh Gia Cát Lượng mắc bệnh nặng. Lưu Thiện, vua Thục Hán, gửi Thượng thư Lý Phúc đến tiền tuyến gò Ngũ Trượng để thăm hỏi ông suốt ngày đêm.
Khổng Minh Gia Cát Lượng qua đời do bệnh tật
Trên giường bệnh, Gia Cát Lượng dặn dò Lý Phúc rằng dù chiến dịch Bắc phạt chưa thành công, ông hy vọng đại thần triều đình vẫn giữ lòng trung thành, tận tâm phục vụ Lưu Thiện và hoàn thành sứ mệnh phục hưng nhà Hán mà ông chưa hoàn thành. Ông cũng yêu cầu Lý Phúc truyền lời cho vua rằng sau khi ông qua đời, không cần đưa xác về Thành Đô mà chỉ cần an táng tại núi Định Quân ở tiền tuyến, như một biểu tượng cho quyết tâm “chết trên chiến trường như một chiếc giáp ngựa”. Lý Phúc ghi nhớ tất cả những lời di chúc của Gia Cát Lượng và ngay lập tức trở về Thành Đô để báo cáo cho Lưu Thiện.
Cuối tháng 8 năm 234, trong cuộc chiến dịch Bắc phạt lần thứ 6, Gia Cát Lượng qua đời sau khi mắc bệnh, hưởng thọ 54 tuổi. Từ khi ông ra khỏi lều cỏ Long Trung, ông đã trải qua 27 năm, trong đó 14 năm giữ chức Thừa tướng của Thục Hán. Cuốn “Tấn Dương thu” của tác giả Tôn Thịnh từ thời Đông Tấn ghi lại rằng: “Truyền thuyết kể rằng vào hôm Gia Cát Khổng Minh từ trần, ở trên khoảng trời phía bắc, có một ngôi sao đỏ rất lớn, từ phía đông bắc theo hướng tây nam chợt lóe sáng rồi tắt đi…”
Trước khi qua đời vì bệnh tật, Gia Cát Lượng đã truyền lệnh cho Khương Duy về đoạn hậu Ngụy Diên. Khi đại tướng Ngụy là Tư Mã Ý nghe tin Gia Cát Lượng đã qua đời, ông liền ra lệnh cho quân đồng minh tấn công.
Tuy nhiên, Dương Nghi đã thực hiện mưu kế mà Gia Cát Lượng đã lập trình, đổi hướng quân về phía sau, đánh chuông và gõ trống một cách rõ ràng khi tiến quân. Điều này khiến Tư Mã Ý, với tính cách đa nghi của mình, nghi ngờ rằng Gia Cát Lượng vẫn còn sống. Ngay lập tức, ông hủy lệnh tấn công và cho quân trở về doanh trại để cố thủ.
Hành động này đã khiến người dân truyền tai nhau câu chuyện cười: “Gia Cát chết vẫn dọa được Trọng Đạt sống” (死諸葛嚇走活仲達). Khi Tư Mã Ý biết vụ việc này, ông cười và nói: “Ta có thể chiến đấu với người sống, chứ không phải với người đã chết”.. Nhờ kế hoạch này của Gia Cát Lượng, quân đội Thục Hán mới an toàn rút về Hán Trung.
Trong tác phẩm “Tam quốc chí bình thoại”, cũng ghi lại một câu chuyện dân gian kể rằng Tư Mã Ý đã từng nhận xét về Gia Cát Lượng như sau: “Lai bất khả đương, công bất khả thủ, khốn bất khả vi, vị tri thị nhân dã, thần dã, tiên dã?” nghĩa là Gia Cát Lượng đến thì không ai có thể đấu lại, ông tấn công thì không ai có thể chống cự, gặp khó khăn cũng không thể đè bẹp, ông không phải là người, mà là thần, là tiên.
Như vậy, Kiến Thức Tổng Hợp đã cùng bạn tìm hiểu những thông tin về Khổng Minh Gia Cát Lượng. Ông thực sự là một nhân tài lỗi lạc trong thời lịch sử Trung Quốc. Một bậc vĩ nhân tài đức vẹn toàn trong Tam Quốc chí.
