Rối loạn tiêu hóa là những thay đổi xảy ra khác với tình trạng bình thường ở ống tiêu hóa, gây ra những triệu chứng từ nhẹ đến nặng cho người bệnh như đau bụng, khó tiêu, buồn nôn, chướng bụng… Trong bài viết sau đây, Kiến Thức Tổng Hợp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về rối loạn tiêu hóa là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và hướng điều trị.
Nội dung bài viết
Rối loạn tiêu hóa là gì?
Rối loạn tiêu hóa là tình trạng bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường về cấu trúc hoặc hoạt động, gây ra những triệu chứng khó chịu như đau bụng, buồn nôn, táo bón, tiêu chảy, đầy hơi, khó tiêu, ợ nóng…
Rối loạn tiêu hóa là tình trạng thường gặp ở nhiều người
Tình trạng này được các chuyên gia phân thành hai loại để thuận tiện cho việc chẩn đoán, điều trị hiệu quả cho người bệnh. Cụ thể:
- Bệnh lý tiêu hóa thực thể: Đây là các bệnh lý liên quan đến sự thay đổi cấu trúc của đường tiêu hóa, bao gồm các bệnh về đường tiêu hóa như viêm đại tràng (IBD), polyp đại tràng, ức chế nội mạc dạ dày, v.v.
- Rối loạn tiêu hóa chức năng: Đây là các rối loạn liên quan đến sự thay đổi hoạt động của đường tiêu hóa mà không có bất kỳ bệnh lý cụ thể nào. Bao gồm hội chứng ruột kích thích (IBS), dạ dày khó tiêu (dyspepsia), và bệnh trào ngược dạ dày-thực quản
Những đối tượng dễ bị rối loạn tiêu hóa là gì?
Rối loạn tiêu hóa là tình trạng liên quan đến hệ tiêu hóa có thể gặp ở mọi đối tượng, lứa tuổi. Tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ cao hơn gồm:
- Người già: Hoạt động của hệ tiêu hóa giảm dần khi tuổi tác tăng lên, dẫn đến khả năng tiêu hóa thực phẩm kém hơn và nguy cơ mắc phải các rối loạn tiêu hóa tăng cao.
- Trẻ nhỏ: Do hệ tiêu hóa của trẻ còn đang phát triển và chưa hoạt thiện. Những yếu tố như chế độ ăn uống không đúng cách, mắc các bệnh lý về tiêu hóa, hay các tác nhân kích thích khác cũng có thể khiến trẻ bị rối loạn hệ tiêu hóa.
- Phụ nữ mang thai: Thay đổi nội tiết tố trong cơ thể khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ mắc phải các vấn đề tiêu hóa như táo bón và tiêu chảy.
- Người mắc các vấn đề về tiêu hóa: Người bị các bệnh tiêu hóa như viêm đại tràng, viêm loét dạ dày tá tràng, viêm thực quản… có nguy cơ cao mắc phải các vấn đề về đường tiêu hóa.
- Người ăn kiêng: Chế độ ăn kiêng không cân bằng, thiếu chất xơ, chất dinh dưỡng… .
- Người dùng thuốc: Một số loại thuốc như kháng sinh, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống co giật, thuốc giảm đau có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa và gây ra các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, viêm dạ dày, và loét dạ dày.
Ngoài ra những người đang trong giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật; hoặc đang được điều trị bằng thuốc có thể làm giảm chức năng hoạt động của hệ tiêu hóa và dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như táo bón, đầy hơi, và buồn nôn.
Triệu chứng rối loạn tiêu hóa là gì?
Chướng bụng là một trong những triệu chứng thường gặp của rối loạn chức năng tiêu hóa. Đây là tình trạng bụng căng, khó chịu và khó thở, thường xảy ra sau khi ăn. Nguyên nhân của chướng bụng có thể là do thức ăn không được tiêu hóa hết và ứ đọng trong ống tiêu hóa, gây ra sự giãn nở và căng thẳng ở vùng bụng.
Rối loạn tiêu hóa là gì triệu chứng
Ngoài ra, một số triệu chứng khác thường gặp của bệnh như:
- Táo bón: Là tình trạng khó đi tiêu hoặc đi tiêu ít hơn bình thường, thường kèm theo đau bụng và khó chịu. Táo bón có thể gây tắc đường tiêu hóa và dẫn đến tình trạng ứ đọng phân, gây ra cảm giác khó chịu và đau đớn.
- Tiêu chảy: Đây là tình trạng khi phân lỏng hơn bình thường, thường kèm theo đau bụng, buồn nôn và nôn mửa. Tiêu chảy có thể gây mất nước và chất điện giải cần thiết cho cơ thể, dẫn đến tình trạng mệt mỏi và khó chịu.
- Ợ hơi, ợ nóng: Đây là những triệu chứng thường gặp của bệnh rối loạn tiêu hóa. Điều này thường xảy ra do các rối loạn ở dạ dày và tá tràng. Khi thức ăn được tiêu hóa không đầy đủ, các khí trong hệ tiêu hóa sẽ tạo ra và gây ra cảm giác ợ hơi, ợ nóng.
- Đau bụng âm ỉ: Cơn đau có thể xảy ra ở vùng bụng trên, vùng dạ dày hoặc vùng bụng dưới. Ban đầu đau thường nhẹ nhưng sau đó có thể nặng hơn, đặc biệt là sau khi ăn đồ cay nóng, đồ chua hoặc bị ngộ độc thực phẩm.
- Chán ăn: Khi bị vấn đề về tiêu hóa, người bệnh thường có cảm giác đắng miệng, không muốn ăn uống gì. Điều này có thể là do đau bụng, ợ nóng, buồn nôn hoặc khó tiêu, gây ra sự khó chịu.
Khi có các triệu chứng liên quan đến tiêu hóa, bệnh nhân cần đi khám ngay để được chẩn đoán, điều trị kịp thời tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Nguyên nhân của rối loạn tiêu hóa là gì?
Rối loạn tiêu hóa là một vấn đề thường gặp và có nhiều nguyên nhân khác nhau.
Hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa
Chế độ ăn uống không lành mạnh
Chế độ ăn uống và dinh dưỡng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của hệ tiêu hóa. Đây là nguyên nhân chính của tình trạng rối loạn hệ tiêu hóa. Một số thực phẩm có nguy cơ cao gây tác động tiêu cực cho tiêu hóa bao gồm:
- Thực phẩm bị hỏng hoặc chưa được vệ sinh: Khi thực phẩm bị hỏng hoặc chưa được bảo quản đúng cách, vi khuẩn và nấm có thể phát triển và sản xuất độc tố, gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, ói mửa, sốt, đau đầu, mệt mỏi và khó chịu.
- Đồ ăn cay nóng: Nhóm thực phẩm này có thể làm tổn thương niêm mạc bao tử, gây kích ứng cho niêm mạc dạ dày. Bên cạnh đó, đồ ăn cay nóng cũng có thể làm tăng sản xuất axit trong dạ dày, gây khó chịu và rối loạn tiêu hóa trong một số trường hợp
- Sản phẩm từ sữa: Ở một số người, cơ thể không tiêu hóa được lactose – đường trong sữa – hoặc có dị ứng với protein trong sữa, gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, khó tiêu hóa, và phát ban…
- Thực phẩm có tính axit: Các loại thực phẩm có tính axit cao có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, gây rối loạn chức năng tiêu hóa. Niêm mạc dạ dày bị kích thích có thể dẫn đến việc tiết acid dạ dày nhiều hơn, gây đau buồn, nôn ói, khó tiêu, buồn nôn và nhiều triệu chứng khác.
Uống nhiều thức uống chứa cồn
Rượu bia có thể gây kích thích cơ vòng thực quản, gây ra hiện tượng ợ chua và nhiều vấn đề nghiêm trọng khác như viêm dạ dày, loét dạ dày, rối loạn tiêu hóa và nhiều bệnh khác. Hạn chế sử dụng rượu bia là cần thiết để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa.
Bệnh lý liên quan đến dạ dày
Nhiều bệnh lý liên quan đến rối loạn tiêu hóa
Các bệnh lý liên quan đến dạ dày như bệnh trào ngược dạ dày thực quản và loét dạ dày tá tràng cũng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến rối loạn tiêu hóa. Những bệnh lý này có thể gây đau rát, khó chịu và ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa nếu không được điều trị kịp thời.
Viêm đại tràng
Viêm đại tràng là một trong những bệnh lý liên quan đến đại tràng và là nguyên nhân gây ra rối loạn tiêu hóa. Triệu chứng của bệnh thường bao gồm tiêu chảy, đau bụng, khó chịu, mệt mỏi, chán ăn và giảm cân. Ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa và sức khỏe tổng thể của cơ thể.
Viêm ruột thừa cấp
Đây là một trong những tình trạng gây rối loạn chức năng tiêu hóa. Bệnh viêm ruột thừa cấp ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của hệ tiêu hóa, gây ra các triệu chứng như đau bụng dữ dội, tiêu chảy, đầy hơi, cứng bụng…
Bệnh sỏi đường tiết niệu
Bệnh sỏi đường tiết niệu là tình trạng sỏi hình thành trong đường tiết niệu bao gồm thận, ống tiết niệu, bàng quang và ống dẫn tiết niệu. Những sỏi này có thể gây ra rối loạn tiêu hóa thông qua các cơ chế như sau:
- Đau: Sỏi trong đường tiết niệu gây đau thắt lưng hoặc đau bụng và làm giảm chức năng tiêu hóa.
- Ảnh hưởng đến sự hấp thụ chất dinh dưỡng: Nếu sỏi nặng và lớn, chúng có thể cản trở sự hấp thụ chất dinh dưỡng trong ruột, dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
- Nhiễm trùng: Nếu sỏi gây tràn dịch tiết niệu vào niệu đạo hoặc bàng quang, nó có thể gây ra nhiễm trùng và gây rối loạn tiêu hóa.
Chẩn đoán rối loạn tiêu hóa
Phương pháp chẩn đoán rối loạn tiêu hóa là gì? Thông thường, tình trạng này được các bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán dựa trên các triệu chứng và diễn biến lâm sàng của người bệnh. Các bước chẩn đoán gồm:
Chẩn đoán rối loạn tiêu hóa
- Tiếp nhận triệu chứng và tiền sử bệnh: Bao gồm những triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, táo bón, khó tiêu, đầy hơi, khó thở, nôn mửa và các vấn đề khác liên quan đến tiêu hóa.
- Khám lâm sàng: Kiểm tra tổng thể sức khỏe và cơ thể để xác định các dấu hiệu của bệnh tiêu hóa.
- Xét nghiệm: Các xét nghiệm máu, nước tiểu, phân và các xét nghiệm khác như xét nghiệm vi khuẩn…
- Chẩn đoán hình ảnh: Sử dụng các công nghệ chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp X-quang, CT, MRI và các phương pháp khác.
- Chẩn đoán tế bào học: Sử dụng các phương pháp sinh học phân tử, biến dạng giải phẫu và các phương pháp khác để chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến tế bào.
Nếu triệu chứng rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng và không được chẩn đoán rõ ràng, bệnh nhân có thể được giới thiệu đến các chuyên gia tiêu hóa để kiểm tra và chẩn đoán bệnh.
Điều trị rối loạn tiêu hóa
Việc điều trị rối loạn này phụ thuộc vào nguyên nhân và triệu chứng của bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thông dụng:
Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh
Thay đổi chế độ ăn uống
Thay đổi chế độ ăn uống là một trong những phương pháp hữu ích để điều trị rối loạn tiêu hóa.
Theo đó, bạn nên tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ giúp cải thiện hoạt động đường ruột, tăng cường vi khuẩn có lợi trong ruột. Đồng thời hạn chế ăn các thực phẩm cay, béo, đồ ăn nhanh, uống đủ nước. Điều chỉnh chế độ ăn uống, ăn chậm, nhai kỹ thức ăn, tránh ăn quá nhiều trong một lần, tránh ăn quá muộn vào buổi tối.
Tập thể dục
Tập thể dục đều đặn có thể giúp tăng cường hoạt động của ruột, giúp cải thiện sự lưu thông của chất thải trong đường tiêu hóa và hỗ trợ hệ thống tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.
Ngoài ra, tập thể dục cũng giúp giảm căng thẳng và stress. Đây một trong những nguyên nhân gây ra rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, nên lựa chọn những bài tập nhẹ nhàng để tránh tăng cường triệu chứng tiêu chảy hoặc đau bụng.
Biện pháp phòng ngừa rối loạn tiêu hóa
Rối loạn tiêu hóa là một vấn đề sức khỏe thường gặp, có thể gây ra rất nhiều phiền toái trong cuộc sống hàng ngày. Một số biện pháp mà bạn cần biết để phòng ngừa tình trạng này như sau:
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh. Tránh ăn đồ ăn nhanh, thức ăn béo, cay, ăn nhiều rau xanh, trái cây. Đồng thời, uống đủ nước giúp cơ thể thải độc, đảm bảo hoạt động đường ruột.
- Thực hiện thói quen ăn uống đúng cách, ăn chậm, nhai kỹ và tránh ăn quá nhanh.
- Tránh sử dụng các chất kích thích như cafein, thuốc lá, và cồn. Sử dụng quá nhiều chất kích thích có thể làm tăng độ kích thích hệ tiêu hóa, gây rối loạn chức năng hệ tiêu hóa như đầy hơi, đau bụng, khó tiêu…
- Tập thể dục đều đặn giúp tăng cường sức khỏe, làm giảm nguy cơ mắc rối loạn tiêu hóa. Một số bài tập tốt cho sức khỏe của hệ tiêu hóa như: Đi bộ, chạy bộ, bơi lội, tập yoga… Chúng giúp tăng cường lưu thông máu và oxy tới các cơ và mô trong cơ thể, bao gồm cả các cơ và mô của hệ tiêu hóa, từ đó cải thiện chức năng tiêu hóa.
- Không sử dụng quá nhiều thuốc khi chưa có hướng dẫn của các bác sĩ chuyên khoa. Việc sử dụng quá nhiều thuốc có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động của đường ruột. Một số loại thuốc như kháng sinh có thể làm giảm sự đa dạng vi khuẩn có lợi trong đường ruột, gây táo bón và các triệu chứng khác.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa như viêm đại tràng, viêm loét dạ dày… đề điều trị kịp thời.
Trên đây là những giải đáp về chứng rối loạn tiêu hóa là gì và thông tin liên quan mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn. Nếu còn vấn đề gì cần thắc mắc, bạn đọc hãy để lại bình luận phía dưới bài viết nhé!
