Trong tác phẩm Tam Quốc Chí, ngũ tử lương tướng là danh hiệu được tác giả xếp 5 vị tướng của Tào Ngụy, không thuộc nội tộc của họ Tào hoặc họ Hạ Hầu. Vậy ngũ tử lương tướng của Tào Ngụy là những ai? Họ đạt được những chiến công gì để được Tào Ngụy trọng dụng?
Nội dung bài viết
Trương Liêu
Trương Liêu là một danh tướng nổi tiếng của nhà Tào Ngụy trong thời kỳ Tam quốc của lịch sử Trung Quốc. Ông cũng được công nhận là một trong những tướng lĩnh xuất sắc nhất trong thời Tam quốc, đã tham gia và dành nhiều chiến thắng vẻ vang cho quân đội Tào.
Trương Liêu (169 – 222), tự Văn Viễn, sinh tại huyện Mã Ấp, Nhạn Môn, nay thuộc thành phố Sóc Châu, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc. Trước đây, tổ tiên của ông vốn mang họ Nhiếp, nhưng sau đó đổi sang họ Trương để tránh kẻ thù.
Trương Liêu – Ngũ tử lương tướng của Tào Tháo
Tuổi trẻ, Trương Liêu chỉ là một binh lính thường. Ông từng phò tá cho Đinh Nguyên, đi cùng với Đổng Trác và Lã Bố. Cuối cùng, mới gia nhập phe của Tào Tháo vào năm 198, sau khi Lã Bố bị Tào Tháo đánh bại và tiêu diệt tại Hạ Bì.
Cùng với Nhạc Tiến, Vu Cấm, Trương Cáp và Từ Hoảng, Trương Liêu được xem như một trong “Ngũ hổ lương tướng nhà Ngụy.”
Theo nhiều tư liệu lịch sử cho biết Trương Liêu là một trong những tướng tài giỏi nhất Tam quốc, đặc biệt trong việc sử dụng binh pháp và chiến thuật.
Theo “Tam quốc diễn nghĩa,” Quan Vân Trường có mối quan hệ rất thân thiết với hai danh tướng của nhà Ngụy là Trương Liêu và Từ Hoảng, vì cả ba đều xuất thân từ Sơn Tây và thuộc nhóm kỵ binh nổi tiếng ở Tinh Châu.
Đều sinh ra tại Sơn Tây và cùng là những danh tướng tài giỏi. Bởi vậy, dù không chung một thế lực nhưng Quan Công rất coi trọng tài năng của Trương Liêu và Từ Hoảng. Họ là đối thủ trên chiến trường song vẫn coi nhau là bạn ở ngoài.
Nhạc Tiến
Nhạc Tiến (?-218) là một ngũ tử lương tướng xuất sắc dưới trướng Tào Tháo trong thời kỳ Tam quốc của lịch sử Trung Quốc.
Trước khi gia nhập quân Tào Tháo, có rất ít thông tin về cuộc đời của Nhạc Tiến. Tuy ông có vẻ ngoại hình khiêm tốn, nhưng trên chiến trường, ông đã chứng tỏ bản lĩnh mạnh mẽ và góp phần quan trọng trong nhiều trận đánh chống lại Lã Bố, Lưu Bị…
Nhạc Tiến – Một trong những ngũ tử lương tướng tài giỏi của Tào Tháo
Thành tích nổi bật nhất của ông phải kể đến trong quá trình ông tham gia vào trận Quan Độ kéo dài nhiều tháng. Trong trận đấu, Tào Tháo đã triển khai một chiến thuật táo bạo bằng cách tấn công không chờ đợi vào trại quân của Viên Thiệu tại Ô Sào, nơi Thuần Vu Quỳnh đang nắm quyền. Nhạc Tiến đã đóng một vai trò quan trọng trong trận đánh này và đã tiêu diệt được Thuần Vu Quỳnh.
Sau khi Viên Thiệu thất bại và qua đời vào năm 202, Tào Tháo tiếp tục cuộc chiến chống lại con cái của Viên Thiệu ở Ký Châu và U Châu. Vị ngũ tử lương tướng này tiếp tục dành những chiến thắng vẻ vang trong trận đấu và được thăng chức.
Tào Tháo thất bại tại Xích Bích và phải rút quân, Nhạc Tiến được giao nhiệm vụ bảo vệ Hợp Phì cùng Trương Liêu và Lí Điển khỏi đại quân Tôn Quyền. Họ thực hiện kế hoạch này theo sự chỉ đạo của Tào Tháo. Nhạc Tiến ở lại để bảo vệ thành phố, trong khi Lí Điển và Trương Liêu dẫn đội quân 800 binh lính tấn công quân của Tôn Quyền tại Tiêu Diêu. Trận chiến này đã đưa đến một phục kích đột ngột và gây thiệt hại lớn cho quân đội của Tôn Quyền, buộc họ phải rút lui. Sau trận này, Nhạc Tiến được thăng chức lên vị trí Tả tướng quân.
Năm 218, Nhạc Tiến qua đời. Con trai của ông, Nhạc Lâm, cũng là một tướng xuất sắc trong triều đại Ngụy, được phong vị trí thái thú của Dương Châu.
Vu Cấm
Vu Cấm, tên thật không rõ (?-221), tự là Văn Tắc, là một tướng nổi tiếng cuối thời Đông Hán, phục vụ dưới quyền của Tào Tháo. Ông được coi là một trong những tướng lĩnh mạnh mẽ nhất trong quân đội của Tào Tháo và đã tham gia vào nhiều trận đánh quan trọng.
Vu Cấm – Vị ngũ tử lương tướng của Tào Ngụy không giữ được chữ “Trung”
Mặc dù từng đầu hàng Quan Vũ, tướng của Thục Hán, sau trận Tương Dương-Phàn Thành, nhưng Trần Thọ, tác giả của Tam quốc chí, vẫn xếp Vu Cấm vào danh sách ngũ tử lương tướng của triều đại Ngụy. Ông được đặt xếp cạnh Trương Liêu, Từ Hoảng, Nhạc Tiến, và Trương Cáp.
Vào năm 192, sau khi Tào Tháo đánh bại quân của Khăn Vàng và chiếm Duyện Châu, Vu Cấm gia nhập quân đội của Tào Tháo và đứng dưới sự chỉ huy của Vương Lãng. Nhờ tài cung mã và võ nghệ xuất sắc, ông được thăng chức để trở thành chỉ huy quân đội. Ông tham gia vào các trận đánh quan trọng như Đào Khiêm ở Từ Châu, Lã Bố ở Bộc Dương, và cuộc đối đầu với quân Khăn Vàng.
Năm 197, Tào Tháo bị Trương Tú đánh bại ở trận Uyển Thành và phải rút quân. Trên đường trở về trại, Vu Cấm bắt gặp quân của Thanh Châu (dưới sự chỉ huy của Hạ Hầu Đôn) cướp bóc dân làng và đã tấn công chúng. Dù bị quân Thanh Châu coi là phản quân, ông vẫn bình tĩnh dẫn một đoàn quân chặn đường quân của Trương Tú, người đang đuổi theo Tào Tháo, và gây ra thất bại lớn cho quân Trương Tú. Sau đó, Vu Cấm giải thích với Tào Tháo, và nhận được lời khen ngợi.
Năm 200, Tào Tháo đánh bại Viên Thiệu trong trận Quan Độ. Đồng thời thăng chức Vu Cấm vì lòng dũng cảm của ông trong trận đánh này.
Tuy nhiên, một tướng đồ của ông, Xương Hi, người đã từng đầu hàng Tào Tháo, lại nổi loạn. Vu Cấm được giao nhiệm vụ đàn áp cuộc nổi loạn này. Mặc dù đau lòng vì từng là bạn thân, ông vẫn phải ra lệnh chém đầu Xương Hi vì không thể tin tưởng kẻ đầu hàng sau khi thất trận. Tào Tháo rất tôn trọng hành động này và thăng chức Vu Cấm lên vị trí “Hổ uy tướng quân.”
Từ đó, mỗi khi Tào Tháo dẫn quân, Vu Cấm thường được gửi làm tiên phong. Khi quân quay trở về, ông đảm nhiệm vai trò hậu quân. Mọi tài sản chiếm được từ địch đều được ông chia đều cho ba quân, không giữ lại gì cho mình. Ông quản lý quân đội của mình một cách nghiêm khắc, luôn công bằng.
Năm 219, khi Tào Nhân bị Quan Vũ tấn công tại Phàn Thành. Vu Cấm, lúc này đã trở thành Tả tướng quân, được gửi để cứu giúp Bàng Đức, một tướng mới gia nhập quân đội của Tào Tháo.
Tuy nhiên, trận mưa lớn đã gây ngập sông Hán Thủy, tạo điều kiện thuận lợi cho Quan Vũ dìm chết bảy đội quân của họ. Cả hai tướng đều bị bắt.
Mặc dù Vu Cấm đầu hàng, Bàng Đức vẫn một lòng nên bị xử chém đầu. Khi Tào Tháo nghe tin này, ông tỏ ra rất ngạc nhiên và tiếc nuối, nói: “Vu Cấm đã đồng hành với tôi suốt hơn ba chục năm, nhưng đến lúc quan trọng, ông lại không sánh bằng Bàng Đức!”
Trương Cáp
Trương Cáp (167-231), thường bị ghi sai tên là Trương Hợp, tự là Tuấn Nghệ, là một tướng lĩnh xuất sắc của triều đại Ngụy trong thời kỳ Tam quốc của lịch sử Trung Quốc.
Ngũ lương tướng Trương Cáp
Trương Cáp bắt đầu tham gia vào cuộc chiến khi mới 16 tuổi khi có cuộc khởi nghĩa của Hoàng Cân. Thời Hán mạt ra ứng mộ đánh dẹp Khăn Vàng. Sau khi khởi nghĩa Khăn Vàng tan rã Cáp là thuộc hạ của Hàn Phức.
Hàn Phức đã chống lại Viên Thiệu và thất bại. Sau đó, Trương Cáp đầu quân cho Viên Thiệu. Viên Thiệu đã chỉ định Trương Cáp làm Hiệu uý và sai ông chống lại Công Tôn Toản. Trong trận đánh này, Cáp đã đóng một vai trò quan trọng, giúp đánh bại Công Tôn Toản. Sau đó, ông được thăng chức lên vị trí Ninh quốc Trung lang tướng.
Khi Tào Tháo tiến hành trận Quan Độ, Hán Tấn ghi lại rằng Trương Cáp đã tư vấn Viên Thiệu rằng: “Dù chúa công liên tục thắng lợi, nhưng không nên tham gia vào trận đánh với Tào công, hãy gửi quân khinh kỵ để tấn công đường quân lớn ở phía nam, quân kia sẽ tự đánh bại lẫn nhau.” Tuy nhiên, Viên Thiệu không nghe theo lời khuyên này.
Thiệu đã giao nhiệm vụ vận tải lương thực đến bọn Thuần Vu Quỳnh ở Ô Sào. Lúc này, Tào Tháo đã tự mình tới tấn công họ. Trương Cáp khuyên Thiệu rằng: “Quân của Tào công rất tinh nhuệ, họ chắc chắn sẽ đánh tan bọn Quỳnh. Nếu bọn Quỳnh bị đánh bại, quân của chúng ta sẽ bị bao vây, do đó chúng ta nên cử ngay binh lính để giúp họ.”
Quách Đồ đối thoại: “Ý kiến của Cáp không hợp lý. Chúng ta nên tấn công căn cứ của bọn Quỳnh, khiến họ phải rút lui, và vậy là chúng ta có thể giải vây mà không cần phải giúp họ.”
Tuy nhiên, Cáp thừa nhận: “Doanh trại của Tào công rất kiên cố, thậm chí khi tấn công, chúng ta cũng không thể giành được nó. Nếu chúng ta không giúp bọn Quỳnh, và họ thua, thì đoàn quân của chúng ta cũng sẽ bị tàn sát hoặc bắt giữ.” Tuy nhiên, Thiệu vẫn gửi quân khinh kỵ để giúp bọn Quỳnh, nhưng không thành công, và quân đội của Viên Thiệu bị đánh tan.
Trương Cáp đã đề xuất nhiều kế hoạch và tư vấn cho Viên Thiệu, nhưng không được đồng ý. Trận đánh tại Ô Sào đã thất bại lớn, và Cáp bị Quách Đồ nhạo bá. Do sự không quả quyết của Viên Thiệu và ảnh hưởng từ lời đồn đại của Quách Đồ về việc hại họ, Trương Cáp và Cao Lãm đã chuyển đầu quân và gia nhập phe của Tào Tháo.
Tào Tháo rất hân hoan khi có Trương Cáp. Ông nói: “Xưa Tử Tư chẳng sớm tỉnh ngộ, bởi thế khiến thân bị nguy, há được như Vi Tử bỏ nhà, Hàn Tín quy nhà Hán đó sao.” Sau đó, ông tôn vinh Trương Cáp bằng cách bổ nhiệm ông là Thiên tướng quân và trao tước hiệu Đô Đình hầu.
Dưới sự chỉ huy của Thái Tổ, Trương Cáp tham gia nhiều chiến dịch quân sự, đóng góp lớn trong việc loại bỏ nhiều thế lực địa phương từ nhỏ đến lớn, đánh bại các băng phụ tặc trên khắp miền bắc Hoa Hạ.
Ông tham gia vào cuộc chiến đấu tại Bột Hải nhằm đánh bại Viên Đàm. Tham gia vào các chiến dịch chinh phạt Đông Lai, đánh bại được Quản Thừa, đánh dẹp Trần Lan-Mai Thành. Ông cũng tham gia vào cuộc chiến dẹp Mã Siêu Hàn Toại tại Vị Nam, vây huyện An Định, đồng thời thu hàng Dương Thu. Cùng Hạ Hầu Uyên dẹp tan phu tặc Lương Hưng cùng rợ Đê tại Vũ Đô. Lại phá được cả Mã Siêu, bình Tống Kiến.
Từ Hoảng
Từ Hoảng (chữ Hán 169 – 227), tên chữ Công Minh, được coi là một trong những tướng tài xuất sắc nhất của triều đại Ngụy trong thời kỳ Tam quốc của lịch sử Trung Quốc. Ông đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong sự nghiệp quân sự của mình, đặc biệt là chiến thắng Quan Vũ trong trận Phàn Thành.
Ngũ tử lương tướng Từ Hoảng
Tác giả của Tam Quốc chí, đã xếp Từ Hoảng vào danh sách ngũ tử lương tướng của Ngụy, cùng với Nhạc Tiến, Trương Cáp, Trương Liêu, và Vu Cấm.
Từ Hoảng sinh ra tại Dương Quận (nay thuộc Hồng Đồng, Sơn Tây). Ông bắt đầu sự nghiệp quân sự khi còn trẻ, làm một chức quan nhỏ tại địa phương. Sau đó, ông tham gia vào quân đội do Dương Phụng chỉ huy. Tiếp tục tham gia vào cuộc chiến chống lại quân của Khăn Vàng, được giao trách nhiệm chỉ huy quân kỵ binh.
Năm 196, sau cái chết của Đổng Trác, Từ Hoảng và Dương Phụng hộ tống Hán Hiến Đế từ Trường An đến thủ đô Lạc Dương. Lúc bấy giờ, Lạc Dương gần như đã bị phá hủy hoàn toàn.
Cùng lúc đó, Tào Tháo dẫn quân đến Lạc Dương để thay đổi và đưa Hán Hiến Đế về Hứa Xương. Từ Hoảng khuyên Dương Phụng nên đầu hàng cho Tào Tháo, nhưng Dương Phụng không nghe. Thậm chí còn gửi quân đuổi theo để đưa Hán Hiến Đế trở lại. Cuối cùng, Dương Phụng bị đánh bại bởi Tào Tháo, và Từ Hoảng cũng đầu hàng cho quân Tào.
Từ đó, Từ Hoảng tham gia vào nhiều trận đánh lớn của Tào Tháo. Bao gồm các chiến dịch chống lại Đạp Đốn, Lã Bố, Lưu Bị, Mã Siêu, và Viên Thiệu. Từ Hoảng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nhờ tài năng quân sự và khả năng tình thế. Trong trận Đồng Quan, Từ Hoảng đã đề xuất một phương án tấn công sườn của quân Tây Lương, đánh dấu bước ngoặt quan trọng của trận chiến và tạo điều kiện cho chiến thắng quyết định của quân Tào Tháo.
Trận Phàn Thành là một trong những chiến công nổi bật trong sự nghiệp của Từ Hoảng. Khi Phàn Thành (nay thuộc Tương Phàn, Hồ Bắc) bị Quan Vũ tấn công và quân tiếp viện do Vu Cấm chỉ huy bị đánh bại, Từ Hoảng đã dẫn quân đến Phàn Thành để làm quân tiếp viện thứ hai. Từ Hoảng đã tận dụng khả năng tình thế, tạo ra một kế hoạch thông minh để đánh lừa quân địch và giải vây thành Phàn Thành một cách từ từ và an toàn.
Sau chiến thắng vẻ vang này, Tào Tháo nhận tin đã so sánh Từ Hoảng với Tôn Tử. Từ Hoảng đã dẫn quân trở về trại quân được Tào Tháo ra ngoài thành 7 dặm để đón tiếp anh. Thường thì quân những vị tướng khác, vì muốn xem được mặt của Tào Tháo nên đều mất hàng ngũ. Tuy nhiên, quân Từ hoảng vẫn hàng nào đội đó, một lượt răm rắp. Thay điều này, Tháo khen rằng: Từ tướng quân quả thật có dáng như Chu Á Phu ngày trước
Sau khi Ngụy vương qua đời vào năm 220, Từ Hoảng tiếp tục được Tào Phi tín nhiệm. Ông được trọng dụng với các vị trí quan trọng như “Hữu tướng quân” và “Dương Bình hầu”. Khi Tào Duệ lên ngôi kế thừa Tào Phi vào năm 227, Duệ đã chỉ định Từ Hoảng đến bảo vệ Tương Dương khỏi quân đội của Ngô. Thật không may, ông qua đời cùng năm do bệnh tật. Ông có một con trai tên là Từ Cái, cả gia đình cũng được trọng thưởng với các tước vị hầu.
Trên đây là thông tin về ngũ tử lương tướng của Tào Ngụy đã được tác giả Trần Thọ sắp xếp trong tác phẩm Tam Quốc Chí. Có thể thấy, những vị tướng này để để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử thời Tam quốc.
>>> Xem thêm ngay Quang Vũ là ai? Tiểu sử cuộc đời như thế nào
