Bệnh Alzheimer là nguyên nhân hàng đầu gây tình trạng suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng đến suy nghĩ, hành vi của con người. Bệnh ngày càng có xu hướng trẻ hóa ở cả những người trẻ. Vậy bệnh alzheimer? Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị bệnh là gì? Theo dõi ngay thông tin qua bài viết sau đây để hiểu rõ hơn về bệnh này nhé!
Nội dung bài viết
Bệnh alzheimer là gì?
Bệnh alzheimer hay còn được gọi là bệnh suy giảm trí nhớ. Đây là một bệnh lý thần kinh tiến triển chậm và dần dần làm suy giảm các chức năng nhận thức, như trí nhớ, tư duy, ngôn ngữ, giao tiếp, hành vi và khả năng tự chăm sóc bản thân. Đây là căn bệnh khá phổ biến ở người cao tuổi, tuy nhiên cũng có trường hợp bệnh này xuất hiện ở người trẻ tuổi.
Bệnh alzheimer – Nguyên nhân gây suy giảm trí nhớ hàng đầu ở người cao tuổi
Bệnh đãng trí nhớ này được đặt tên theo tên của nhà tâm thần học người Đức, Alois Alzheimer, người đầu tiên mô tả tình trạng này vào năm 1906. Alois Alzheimer đã phát hiện ra bệnh này trong khi điều trị một bệnh nhân phụ nữ tuổi trung niên có các triệu chứng như lú lẫn, suy giảm trí nhớ và hành vi kỳ lạ.
Sau khi bệnh nhân qua đời, ông đã nghiên cứu thêm về sự thay đổi cấu trúc não của bệnh nhân và phát hiện ra sự hiện diện của tắc kè hoa và plak beta-amyloid trong não, là những biểu hiện điển hình của bệnh alzheimer. Từ đó, bệnh được đặt tên theo tên của ông.
Dấu hiệu của bệnh alzheimer
Đây là một loại bệnh lý nhận thức về não. Vậy nên dấu hiệu của bệnh thường bắt đầu từ suy giảm trí nhớ và các chức năng tư duy khác. Sau đó dần lan rộng đến các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến của bệnh:
Bệnh alzheimer triệu chứng
- Suy giảm trí nhớ: Bệnh thường bắt đầu bằng sự suy giảm trí nhớ ngắn hạn. Người bệnh có thể quên những điều cơ bản như tên người thân, địa chỉ nhà, và những hoạt động đã làm.
- Khó khăn trong việc lên kế hoạch và ra quyết định: Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc lên kế hoạch và ra quyết định trong cuộc sống hàng ngày.
- Thay đổi tính cách: Người bệnh có thể có thay đổi tính cách khác thường như mất kiên nhẫn, lo lắng, hoặc cảm xúc trở nên bất ổn.
- Khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày: Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như mặc quần áo, ăn uống, nấu ăn, rửa chén, giặt quần áo…
- Sự mất tích: Người bệnh có thể bị mất tích khi đi ra ngoài hoặc quên đường về nhà.
- Khó khăn trong giao tiếp: Người bệnh alzheimer có thể gặp khó khăn trong việc giao tiếp và hiểu ngôn ngữ.
Nếu bạn hay người thân của bạn gặp phải những dấu hiệu này, nên hỏi ý kiến của bác sĩ để được khám và chẩn đoán chính xác.
>> Có thể bạn quan tâm: Tìm hiểu về tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em, người lớn
Nguyên nhân bệnh alzheimer
Hiện nay, nguyên nhân chính của bệnh vẫn chưa được xác định rõ ràng. Dưới đây là một số giả thuyết được đưa ra bởi các nhà khoa học:
- Tích tụ protein beta-amyloid và tau (đám rối) trong não: Protein beta-amyloid và tau bị dư thừa tạo thành tắc kè, sợi tangles trong não, gây ra sự suy giảm và chết tế bào não.
- Yếu tố di truyền: Các biến đổi gen có thể góp phần vào nguy cơ mắc bệnh alzheimer.
- Mất cân bằng hoóc-môn: Sự mất cân bằng các hoóc-môn trong cơ thể có thể góp phần vào nguy cơ mắc bệnh.
- Viêm: Một số nghiên cứu cho thấy rằng các phản ứng viêm trong cơ thể có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh đãng trí này.
- Stress oxy hóa: Sự bất ổn trong hệ thống chống oxy hóa của cơ thể có thể làm tăng sự phát triển của bệnh alzheimer.
Cơ chế bệnh alzheimer
Cơ chế bệnh alzheimer được cho là liên quan đến sự tích tụ protein beta-amyloid và tau trong não.
Tìm hiểu về cơ chế gây bệnh
Trong não của người bị bệnh đãng trí nhớ này, protein beta-amyloid tích tụ lại thành các cụm gọi là plaques, gây tổn thương tế bào thần kinh và mất liên kết giữa chúng. Protein tau cũng bị tích tụ thành tơ chồng lên nhau trong tế bào thần kinh, gây ra việc tổn thương cho chúng và giảm khả năng truyền tải tín hiệu giữa chúng.
Ngoài ra, bệnh alzheimer cũng liên quan đến việc giảm mức độ hoạt động của neurotransmitter acetylcholine, gây rối loạn trong truyền tải tín hiệu giữa các tế bào thần kinh.
Tuy nhiên, cơ chế chính xác của bệnh đãng trí nhớ này vẫn đang được các nhà khoa học nghiên cứu và tìm hiểu.
Bệnh alzheimer và cách điều trị
Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị bệnh hoàn toàn hiệu quả. Tuy nhiên, các biện pháp điều trị và chăm sóc người bệnh giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, chậm lại quá trình suy giảm trí nhớ. Cụ thể:
Thăm khám bác sĩ để có phương án điều trị kịp thời
Dùng thuốc
Các loại thuốc như cholinesterase inhibitors và memantine có thể được sử dụng để giảm triệu chứng căn bệnh alzheimer. Tuy nhiên, tác dụng của thuốc có thể khác nhau đối với từng bệnh nhân.
Kế hoạch chăm sóc
Bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị, việc tăng cường chế độ ăn uống và tập luyện thể thao có thể giúp bệnh nhân giảm thiểu các triệu chứng bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Hơn nữa, các hoạt động giải trí như chơi game, nghe nhạc, đọc sách, vẽ tranh, tham gia các câu lạc bộ văn hóa, nghệ thuật hay tham gia các hoạt động xã hội cũng giúp người bệnh tăng cường kết nối xã hội, giảm thiểu cảm giác cô đơn và giữ cho tâm trạng tích cực.
Bên cạnh đó việc đảm bảo môi trường sống an toàn và thuận tiện cũng giúp bệnh nhân có thể tự quản lý được các hoạt động hàng ngày.
Hỗ trợ xã hội
Bệnh alzheimer không chỉ ảnh hưởng đến bệnh nhân mà còn ảnh hưởng đến gia đình và người chăm sóc. Do đó, hỗ trợ xã hội cũng rất quan trọng, giúp gia đình và người chăm sóc tìm kiếm thông tin hữu ích và nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng.
Bệnh nhân có thể được tham gia vào các nhóm hỗ trợ hoặc các hoạt động xã hội khác nhau để tăng cường mối quan hệ với cộng đồng và giảm cảm giác cô đơn.
Phòng tránh bệnh
Việc phòng ngừa bệnh alzheimer cần được thực hiện sớm. Bởi vì khi bệnh đã phát triển đến giai đoạn nặng, khả năng điều trị và ngăn ngừa bệnh sẽ trở nên khó khăn.
Kiểm soát bệnh lý về tim mạch
Kiểm soát bệnh lý về tim mạch
Đái tháo đường, bệnh tim mạch và cao huyết áp là những bệnh lý có thể gây ra các tổn thương mạch máu, làm giảm lưu lượng máu đến não. Từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh alzheimer. Vì vậy, việc kiểm soát và điều trị các bệnh lý này là rất quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh suy giảm trí nhớ này.
Tránh gặp chấn thương ở vùng đầu
Theo nhiều khảo sát cho thấy, chấn thương đầu có thể gây tổn thương cho não và dẫn đến sự phát triển của các mảng vón, đám rối đặc trưng của bệnh alzheimer. Vì vậy, tránh gặp chấn thương ở vùng đầu rất quan trọng trong việc phòng tránh bệnh này.
Để bảo vệ vùng đầu và tránh bị bệnh alzheimer, bạn cần tuân thủ những thói quen lành mạnh như đeo mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông hay các hoạt động thể thao mạo hiểm….
Tập thể dục thường xuyên
Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng tập thể dục giúp cải thiện chức năng não và giảm nguy cơ mắc bệnh alzheimer.
Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục giúp tăng cường sự kết nối giữa các tế bào não, cải thiện tuần hoàn máu và giảm sự tích tụ của protein beta-amyloid trong não. Đây là một trong những yếu tố liên quan đến sự phát triển của bệnh.
Ngoài ra, tập thể dục cũng có lợi cho sức khỏe tim mạch và hệ thống tuần hoàn, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ – những yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh alzheimer.
Một số bài tập thể chất tốt để phòng tránh bệnh như: Đi bộ, chạy bộ, tập aerobic… Hay các bài tập tăng cường cơ bắp như tập thể dục nhịp điệu, yoga cũng giúp cải thiện sức khỏe tâm sinh lý.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh alzheimer. Một chế độ ăn uống cân bằng các nhóm dưỡng chất không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn góp phần cải thiện tình trạng não bộ.
Đặc biệt, những loại thực phẩm có chứa chất chống oxy hóa như các loại trái cây, rau củ quả, đậu phộng, ngũ cốc nguyên hạt, sữa và các chế phẩm được chế biến từ sữa… đều có lợi cho não bộ.
Ngoài ra, bạn cũng nên hạn chế sử dụng các loại đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, các loại đường, bánh kẹo, rượu và thuốc lá. Chúng đều gây ra những tác động xấu đến sức khỏe và não bộ.
Ngủ đúng giờ, đủ giấc và ngủ có chất lượng
Theo các chuyên gia, giấc ngủ cực kỳ quan trọng giúp ngăn ngừa bệnh alzheimer cũng như hạn chế tiến triển bệnh trở nên trầm trọng hơn.
Sở dĩ, khi ngủ não bộ của con người sẽ tiến hành “dọn dẹp” các synapse cho việc truyền được thông thoáng. Đồng thời hỗ trợ lọc bỏ những ký ức không cần, dọn bớt các amyloid β để không tạo thành những mảng vón.
Khám sức khỏe định kỳ
Khám sức khỏe định kỳ và làm các xét nghiệm để theo dõi sức khỏe là một trong những biện pháp quan trọng để phòng ngừa và phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh alzheimer. Một số xét nghiệm y tế giúp sớm phát hiện các dấu hiệu của bệnh như:
- Xét nghiệm máu: Đo mức đường huyết, lipid máu, độ máu trôi chảy và các chỉ số khác để phát hiện các bệnh lý liên quan đến tim mạch, đái tháo đường và các vấn đề khác.
- Xét nghiệm tế bào học: Bao gồm xét nghiệm tế bào máu, xét nghiệm tế bào dịch não tủy và xét nghiệm tế bào xương để phát hiện các dấu hiệu của bệnh alzheimer.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc cộng hưởng từ hạt nhân (MRI) để tạo hình ảnh não và phát hiện sự thay đổi trong cấu trúc não.
Đối tượng dễ mắc bệnh alzheimer
Mặc dù bệnh alzheimer có thể xảy ra với bất kỳ ai. Tuy nhiên có một số đối tượng dễ mắc bệnh hơn. Việc nhận biết đối tượng dễ mắc bệnh alzheimer giúp cải thiện chăm sóc sức khỏe của mỗi người, nâng cao nhận thức về bệnh và đưa ra các biện pháp phòng ngừa. Đây là một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh:
Bệnh alzheimer có thể xảy ra ở cả người già, người trẻ
- Người già: Bệnh alzheimer thường xuất hiện ở người trung niên và người cao tuổi. Theo các nghiên cứu, nguy cơ mắc bệnh alzheimer tăng đáng kể từ khoảng 65 tuổi trở lên.
- Người có tiền sử gia đình: Các nghiên cứu cho thấy rằng nếu trong gia đình có người mắc bệnh alzheimer thì nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn.
- Người có bệnh lý tim mạch: Các bệnh lý tim mạch như cao huyết áp, bệnh mạch vành, đái tháo đường có thể tăng nguy cơ mắc bệnh alzheimer.
- Người suy giảm chức năng não: Những người có bệnh lý về chức năng não, chẳng hạn như tổn thương sọ não, đột quỵ hoặc bệnh Parkinson cũng có nguy cơ cao mắc bệnh alzheimer.
- Người có nghề nghiệp liên quan đến chất độc hại: Những người làm việc trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với các chất độc hại như kim loại nặng, thuốc trừ sâu và hóa chất có thể tăng nguy cơ mắc bệnh alzheimer.
- Người không có hoạt động thể chất và trí não đầy đủ: Không có hoạt động thể chất và trí não đầy đủ có thể làm giảm sức đề kháng của cơ thể, gây ra tình trạng suy giảm chức năng não và tăng nguy cơ mắc bệnh alzheimer.
Giải đáp một số thắc mắc về bệnh alzheimer
Những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh đãng trí nhớ này.
Bệnh alzheimer ở người trẻ tuổi
Bệnh alzheimer là một bệnh khá phổ biến ở người già, tuy nhiên cũng có trường hợp xuất hiện ở người trẻ tuổi.
Các trường hợp bệnh ở người trẻ thường có di truyền trong gia đình hoặc do sự tổn thương não. Ngoài ra, các yếu tố như hút thuốc, tiểu đường, bệnh tim mạch cũng có thể tăng nguy cơ mắc ở những người trẻ.
Bệnh alzheimer có chết không?
Đây là một căn bệnh gây tổn thương nghiêm trọng đến các tế bào não, làm suy giảm trí nhớ, khả năng tư duy và các hoạt động hàng ngày của người bệnh.
Nếu không được điều trị và theo dõi, bệnh alzheimer có thể gây ra tình trạng suy giảm sức khỏe nghiêm trọng và có nguy cơ gây tử vong.
Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp bệnh này đều dẫn đến tử vong. Một số người bệnh có thể sống thêm nhiều năm. Quan trọng là phát hiện bệnh sớm, tiến hành điều trị và theo dõi bệnh để giảm thiểu tối đa những tác động tiêu cực của bệnh.
Bệnh alzheimer có di truyền không?
Bệnh alzheimer di truyền không?
Một số nghiên cứu cho thấy bệnh suy giảm trí nhớ này có mối liên hệ mật thiết với yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh alzheimer, thì khả năng mắc bệnh này của bạn sẽ cao hơn so với những người không có tiền sử gia đình.
Tuy nhiên, không phải tất cả trường hợp bệnh alzheimer đều có yếu tố di truyền. Ngoài yếu tố di truyền, còn có rất nhiều yếu tố khác có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh, chẳng hạn như tuổi tác, lối sống, chế độ ăn uống và môi trường sống.
Bệnh alzheimer giai đoạn cuối
Bệnh alzheimer giai đoạn cuối thường là giai đoạn nặng nhất. Trong giai đoạn này, các triệu chứng của bệnh alzheimer trở nên nghiêm trọng hơn và không thể kiểm soát được. Người bệnh thường yếu hơn, mất khả năng di chuyển, không thể tự chăm sóc bản thân, không nhận ra người thân và bạn bè. Các triệu chứng thường gặp trong giai đoạn này bao gồm:
- Khả năng nhận thức, tư duy và trí nhớ rất suy giảm
- Khả năng di chuyển bị hạn chế, có thể mất khả năng đi lại hoàn toàn
- Thay đổi thái độ và tâm trạng, người bệnh có thể trở nên rất nóng tính, lo lắng hoặc sợ hãi
- Mất khả năng nói hoặc hiểu ngôn ngữ
- Mất khả năng điều khiển các chức năng cơ bản của cơ thể, bao gồm cả chức năng nuốt và hô hấp
- Mất khả năng nhận ra người thân và bạn bè
Điều trị bệnh trong giai đoạn này tập trung vào việc cải thiện chất lượng cuộc sống hỗ trợ giảm đau và các triệu chứng khác. Đồng thời hỗ trợ tinh thần cho người bệnh cảm thấy vui vẻ, tích cực và lạc quan hơn.
Bệnh alzheimer sống được bao lâu?
Đây là một căn bệnh khó chữa và tình trạng dần suy giảm chức năng não. Thời gian sống của mỗi người bệnh còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm tuổi tác, tình trạng sức khỏe chung và mức độ nặng nhẹ của bệnh.
Trung bình, một bệnh nhân sống được từ 8 đến 10 năm sau khi được chẩn đoán bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể sống được hơn 20 năm hoặc chỉ một vài năm sau khi bệnh được chẩn đoán.
Điều quan trọng là người bệnh cần được chăm sóc tốt nhất để giảm thiểu các triệu chứng bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống. Một số biện pháp điều trị bao gồm: Sử dụng thuốc, xây dựng chế độ ăn uống và dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục thường xuyên và các hoạt động giảm stress, căng thẳng trong cuộc sống, công việc.
Bệnh Alzheimer âm thầm tấn công khiến người bệnh không thể nhận thức rõ về những thay đổi trong suy nghĩ và hành vi của mình. Việc hiểu rõ về bệnh, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sẽ rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe bạn và người thân trước căn bệnh này. Hy vọng, chia sẻ qua bài viết này của Kiến Thức Tổng Hợp hữu ích cho bạn. Chúc bạn sức khỏe!
