Tĩnh mạch là một mạch máu thuộc hệ tuần hoàn trong cơ thể, đảm nhiệm chức năng vận chuyển máu từ những mao mạch có ít oxi trở về tim. Bài viết dưới đây sẽ là những thông tin giúp bạn hiểu hơn về tĩnh mạch là gì? Cấu tạo cũng như chức năng của thành phần này trong cơ thể mỗi chúng ta.
Nội dung bài viết
Tĩnh mạch là gì?
Tĩnh mạch, còn được gọi là ven, là một thành phần của hệ thống tuần hoàn trong cơ thể. Chúng khởi nguồn từ mao mạch và có chức năng chuyển máu từ mao mạch về tim. Tuy nhiên, tĩnh mạch cũng có thể gặp phải các vấn đề cần được giải quyết, chẳng hạn như bất thường tại tĩnh mạch hoặc tình trạng hình thành cục máu đông.
Tĩnh mạch là gì?
Khi quan sát, chúng ta thường thấy tĩnh mạch trên da có màu xanh, màu xanh tím, màu xanh dương hoặc đôi khi là màu đỏ. Tuy nhiên, thực tế là tĩnh mạch không có màu xanh. Màu sắc của tĩnh mạch trên da được tạo ra bởi sự tương tác giữa ánh sáng và da. Ngoài ra, màu sắc cũng có thể bị ảnh hưởng bởi nồng độ oxy trong máu và tương tác giữa tĩnh mạch và não bộ.
Tĩnh mạch có mấy loại?
Tĩnh mạch có thể được chia thành bốn loại chính. Bao gồm tĩnh mạch phổi, tĩnh mạch hệ thống, tĩnh mạch bề mặt và tĩnh mạch sâu. Chi tiết cụ thể như sau:
Phân loại tĩnh mạch
- Các tĩnh mạch phổi: Đảm nhiệm vai trò chuyển máu giàu oxy từ phổi về tâm nhĩ trái của tim. Trong quá trình trao đổi khí ở phổi, tĩnh mạch phổi nhận máu từ các mao mạch phổi và đưa nó trở về tim để được bơm đi qua hệ tuần hoàn lại.
- Các tĩnh mạch hệ thống: Tĩnh mạch hệ thống giúp vận chuyển máu thiếu oxy từ các bộ phận khác trên cơ thể về tâm nhĩ phải của tim. Các tĩnh mạch hệ thống thu thập máu chứa chất thải và CO2 từ các mô và cơ quan, và sau đó mang nó trở về tim để máu được tái cấp cứu.
- Các tĩnh mạch nông: Đây là những tĩnh mạch nằm gần bề mặt da. Chúng thường không đi kèm với các động mạch tương ứng và có vai trò vận chuyển máu từ da và các mô gần da về tĩnh mạch sâu hoặc tĩnh mạch hệ thống.
- Các tĩnh mạch sâu: Những tĩnh mạch nằm sâu bên trong các mô cơ và thường đi cùng với các động mạch tương ứng. Chúng thu thập máu từ các cơ quan và mô sâu trong cơ thể và chuyển nó trở về tim để được tuần hoàn lại.
Cấu tạo của tĩnh mạch là gì?
Trong cơ thể mỗi người, vị trí của tĩnh mạch có thể di chuyển một chút so với vị trí cố định của động mạch và điều này cũng phụ thuộc vào yếu tố cơ địa. Khi tĩnh mạch có đủ lượng máu, chúng sẽ phồng lên và có hình dạng ống với đường kính từ 1mm đến 1-1,5cm. Ngược lại, khi không có đủ lượng máu, tĩnh mạch có thể co lại và trở nên nhỏ hơn.
Cấu tạo của tĩnh mạch bao gồm ba lớp:
- Lớp nội mô: Đây là lớp tế bào nội mô không phát triển mạnh, không có màng chun nội tại. Ở các tĩnh mạch lớn như tĩnh mạch ở tay và chân, lớp này thường chứa các van một chiều để ngăn máu chảy ngược.
- Lớp giữa: So với lớp giữa của động mạch, lớp này mỏng hơn. Nó chứa một lượng lớn collagen và được cấu tạo từ nhiều sợi cơ trơn xoắn vòng và một số ít sợi chun.
- Lớp ngoài: Đây là lớp dày nhất, chủ yếu được tạo thành từ collagen – thành phần chính của mô liên kết. Đồng thời, có nhiều cơ vòng bao quanh lớp này.
Cấu trúc của tĩnh mạch luôn mỏng và dễ giãn hơn so với động mạch. Bệnh giãn tĩnh mạch chi dưới là một trong những vấn đề thường gặp ở bộ phận này. Nhờ cấu trúc mỏng và khả năng co giãn, tĩnh mạch có thể vận chuyển một lượng máu lớn với sự thay đổi áp lực bên trong ít. Tuy nhiên, tĩnh mạch thường có thiết diện xuyên qua lớn hơn nhiều so với động mạch. Đặc biệt, thiết diện của tĩnh mạch càng lớn khi càng gần tim.
Chức năng của tĩnh mạch là gì?
Chức năng chính của tĩnh mạch là là đưa máu nghèo oxy và thiếu dinh dưỡng quay trở về tim. Cụ thể:
Tĩnh mạch là là đưa máu nghèo oxy và thiếu dinh dưỡng quay trở về tim
Trong tuần hoàn toàn thân
Trong quá trình tuần hoàn toàn thân, máu giàu oxy và dưỡng chất được bơm từ tâm thất trái của tim qua các động mạch để cung cấp cho các cơ và hệ cơ quan trên cơ thể. Tại đó, khí oxy và các chất dinh dưỡng được trao đổi tại các mao mạch. Sau khi tế bào hấp thụ chất thải và khí carbon dioxide, máu trong các mao mạch được vận chuyển bởi các tĩnh mạch, trước tiên đến tâm nhĩ phải, sau đó đến tâm thất phải của tim.
Trong tuần hoàn phổi
Trong quá trình tuần hoàn phổi, máu đã khử oxy sau khi được đưa về tim, được động mạch phổi đưa đến phổi để trao đổi khí. Sau đó, các tĩnh mạch phổi đưa máu giàu oxy từ phổi trở lại tâm nhĩ trái, đổ vào tâm thất trái của tim, hoàn thành chu kỳ tuần hoàn máu. Việc mang máu về tim của tĩnh mạch phụ thuộc vào hoạt động bơm của cơ tim và sự thở của lồng ngực trong quá trình hô hấp.
Tĩnh mạch đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự sống của con người. Ngoài nhiệm vụ vận chuyển máu quay về tim, chúng còn có chức năng điều hòa nhiệt độ và lưu trữ máu trong cơ thể. Khi nhiệt độ không khí tăng, tĩnh mạch sẽ hút thêm nhiều máu để giúp làm mát bề mặt da.
Tuy nhiên, tĩnh mạch chỉ hoạt động hiệu quả khi cơ thể vận động liên tục. Đứng hoặc ngồi trong thời gian dài có thể gây tình trạng ứ máu tĩnh mạch hoặc làm máu trong tĩnh mạch chảy ngược theo sức hút của trọng lực, gây suy giảm tuần hoàn máu. Đó là lý do tại sao cơ thể cần van tim để ngăn chặn tình trạng này.
Những thuật ngữ thường gặp về tĩnh mạch là gì?
Bên cạnh việc tìm hiểu về khái niệm tĩnh mạch là gì, dưới đây có một vài thuật ngữ liên quan mà bạn cũng nên biết:
Suy van tĩnh mạch là gì?
Suy giãn tĩnh mạch là vấn đề thường gặp nhất ở tĩnh mạch
Suy van tĩnh mạch là một tình trạng bệnh lý thường gây ra phù nề ở chi dưới, thay đổi da và gây cảm giác không thoải mái do tăng áp lực trong tĩnh mạch của chi dưới. Đây là một bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và làm giảm năng suất làm việc.
Bệnh suy giãn tĩnh mạch có thể xảy ra ở bất kỳ tĩnh mạch nào trên cơ thể. Tuy nhiên, nó thường xảy ra nhiều nhất ở các tĩnh mạch của chân do hệ thống tĩnh mạch chân có cấu trúc phức tạp và thường phải chịu áp lực lớn.
Tiêm tĩnh mạch là gì?
Tiêm tĩnh mạch
Tiêm tĩnh mạch là phương pháp nhằm đưa thuốc vào cơ thể người bệnh thông qua đường tĩnh mạch ngoại biên, nhằm đạt hiệu quả điều trị toàn thân một cách nhanh chóng.
Theo đó, kỹ thuật này sử dụng kim tiêm để bơm thuốc vào cơ thể theo đường tĩnh mạch, cho phép thuốc nhanh chóng đạt tác dụng.
Viêm tắc tĩnh mạch là gì?
Viêm tắc tĩnh mạch là tình trạng nguy hiểm nguyên nhân gây ra là cục máu đông. Ngoài gây tình trạng viêm nhiễm tại chỗ, giảm lưu thông máu thì khi cục máu đông di chuyển trong hệ mạch có thể đến phổi gây thuyên tắc động mạch phổi, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan nội tạng khác.
Van tĩnh mạch là gì?
Van tĩnh mạch là một thành phần của hệ tĩnh mạch trong cơ thể. Trong hệ tuần hoàn, các mạch máu bao gồm động mạch, tĩnh mạch và mao mạch. Các động mạch chịu trách nhiệm đưa máu giàu oxy từ tim tới các bộ phận khác trong cơ thể, trong khi các tĩnh mạch chịu trách nhiệm đưa máu nghèo oxy từ khắp nơi trong cơ thể trở lại tim. Tại tim, máu được bơm oxi và sau đó được đưa đi tiếp bằng các động mạch. Mao mạch là những mạch máu nhỏ nối liền giữa các động mạch và tĩnh mạch.
Trên đây là những thông tin về tĩnh mạch là gì, cấu tạo và chức năng mà Kiến Thức Tổng Hợp muốn chia sẻ đến bạn. Tĩnh mạch đóng vai trò rất quan trọng cơ thể mỗi người. Vì vậy, chúng ta cần xây dựng lối sống lành mạnh, vận động để tránh những bệnh liên quan về hệ thống mạch máu này nhé!
