Nhiều bạn yêu thích thơ văn thường băn khoăn thể thơ haiku là thể thơ của nước nào? Thể thơ này liệu có xuất hiện trong các cuốn sách Ngữ văn phổ thông hay không? Sử dụng thể thơ haiku để sáng tác liệu có dễ dàng? Tất cả sẽ được giải đáp cụ thể ở bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
Khái niệm Thơ Haiku là gì?
Thể thơ haiku là dạng thơ bắt đầu xuất hiện vào thế kỷ 17, được cho là của Nhật Bản. Thể thơ này phát triển mạnh mẽ nhất vào thời kỳ Edo (1603 – 1867). Dần dần haiku bị mất đi sắc thái phong trào và bị ảnh hưởng bởi Thiền tông. Thiền sư Matsuo Basho – một thi sĩ lỗi lạc được cho là người khai sinh ra thể thơ haiku và Yosa Buson. Masaoka Shiki đã hoàn thiện thể thơ hoàn hảo hơn dưới diện mạo và tên gọi như chúng ta thấy ở thời điểm hiện tại.
Thơ Haiku là thể thơ bắt nguồn từ Nhật Bản
Haiku âm theo lối chữ Kanji được hiểu là những bài cú, gồm nhiều câu khác nhau. Bài thơ thường khá ngắn, nhiều người khi mới tiếp xúc với thể thơ đã cực kỳ bất ngờ.
Thể thơ haiku là thể thơ của nước nào?
Nói ra thì rất khó nhưng nếu bạn muốn cảm nhận được rõ nhất, chân thực nhất về thể thơ Haiku thì nên tìm hiểu học thêm tiếng Nhật. Khi có thể đọc hiểu và vận dụng tiếng Nhật trong hành văn thì bạn sẽ thấy được rõ rệt nhất ý nghĩa của thể thơ Haiku.
||Xem thêm: Các Thể Thơ Trong Văn Học Việt Nam Thường Gặp Cơ Bản
Các bài thơ Haiku có hình thức như thế nào?
Một bài thơ theo thể thơ Haiku thông thường sẽ có ba dòng. Dòng đầu và dòng cuối của bài thơ sẽ có 5 âm tiết, dòng giữa bài sẽ có 7 âm tiết, tạo thành dạng khung 5-7-5. Cả bài thơ sẽ có tổng cộng là 17 âm tất cả, chú ý là âm tiết, còn số chữ trong một dòng có thể ít hoặc nhiều hơn.
Các bài thơ thống nhất theo khuôn mẫu
Mặc dù khá dập khuôn nhưng haiku còn có nhiều dạng biến thể như 5-7-6 hay 5-8-5 lên thành 18 âm trọn bài. Nghe có vẻ khá khó hiểu và khác xa so với Tiếng Việt bởi ngôn ngữ chúng ta đang dùng là ngôn ngữ đơn âm, sự kết hợp giữa màu sắc, âm thanh và tượng hình. Khi đối mặt với thể thơ Haiku, bạn sẽ cảm thấy như chúng ta vừa bước qua một ranh giới mới, nơi có những “khu vườn chữ nghĩa” với đa dạng màu sắc khác nhau.
Các bài thơ, các câu thơ trong bài thơ ở thể loại Haiku không nhất thiết phải chấm, phẩy. Người làm thơ có thể tùy tiện dừng ở vị trí mà mình muốn, không nhất thiết là phần cuối câu. Bài thơ có thể là ngẫu hứng, không cần có tiêu đề, từ ngữ sử dụng đa dạng không giới hạn,…
Bài thơ Haiku cần có các tiêu chí nào?
Mặc dù là thơ tự do nhưng vẫn cần tuân thủ một số tiêu chí
Sau khi tìm hiểu qua thể thơ haiku là thể thơ của nước nào thì bạn có thể nghe phân tích ví dụ một số bài thơ để hiểu thêm về dạng thơ này. Các bài thơ thuộc thể thơ Haiku hầu hết đều làm theo kiểu ngẫu hứng nên không có mô tả cảm xúc. Số chữ trong thể thơ khá ít ỏi nên nhiều bài thơ chỉ có đơn độc một ý nghĩa, không bao hàm ý nghĩa sâu xa.
Các bài thơ Haiku cần đảm bảo tiêu chí đúng nguyên lý đó là Mùa và Tính Tương Quan Hai Hình Ảnh. Mặc dù có thể làm thơ tự do nhưng các bài thơ bắt buộc phải có “Kigo” (quý ngữ) nghĩa là từ miêu tả mùa (không dùng từ ngữ chỉ các mùa nhưng có thể dùng sự vật để liên tưởng như: hoa anh đào, cành khô, lá vàng ,tuyết trắng,…). Ðọc thơ Haiku, dường như chúng ra sẽ cảm nhận được cảm xúc của tác giả, thông qua các sự kiện được miêu tả ở trong bài.
Thêm vào đó, hầu hết tác giả của các bài thơ Haiku đều sẽ cố gắng gửi hàm ý qua thơ, nghĩa là dùng thơ để lột tả cảm xúc.
Ví dụ một bài thơ thuộc thể loại thơ Haiku
Một ví dụ về thể loại thơ Haiku cho bạn đọc cùng chiêm nghiệm:
「おーい」と淋しい人
「おーい」と淋しい山
Tiếng vọng
“Này”, người cô đơn nói
“Này”, núi cô độc đáp lời
Tóm lại phía trên chúng tôi đã giải đáp thắc mắc cho câu hỏi thể thơ haiku là thể thơ của nước nào. Nếu bạn đọc yêu thích văn hóa Nhật Bản thì có thể học thêm tiếng Nhật để đọc hiểu và cảm nhận rõ rệt nhất về thể thơ này nhé.
||Xem thêm bài viết khác:
- Phong Cách Ngôn Ngữ Là Gì? 6 Phong Cách Trong Văn Học
- Cách Xác Định Các Phương Thức Biểu Đạt Trong Văn Học
- Các Biện Pháp Tu Từ Thường Gặp Trong Ngữ Văn Thi THPT
- Các Thao Tác Lập Luận Trong Văn Nghị Luận: bác bỏ, so sánh
